4 تیپ شخصیتی شامل A، B، C و Dوجود دارد که در آن خصوصیات و ویژگی‌های افراد گروه‌بندی شده است. البته از همان ابتدا باید بگوییم که هر فرد الزاما همه خصوصیات گروه A، B و… را ندارد و ممکن است چند ویژگی از یک گروه غالبتر و چند ویژگی از گروه‌های دیگر را داشته باشد. دراین مطلب با انواع تیپ‌های شخصیتی آشنا خواهیم کرد.
آگاهی از نوع تیپ شخصیت به چه درد ما می‌خورد؟
آگاهی افراد از اینکه بدانند چه نوع تیپ شخصیتی دارند کمک می‌کند که نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و مسوولیت رفتارهایی که انجام می‌دهند، بپذیرند. مثلا اگر دوستی از دست شما دلگیر می‌شود کمی به خودتان توجه کنید، شاید ویژگی بدی دارید که باعث می‌شود فرد یا افراد از شما برنجند. آگاهی از نوع تیپ شخصیتی به افراد کمک می‌کند در ازدواج و انتخاب شغل و تصمیمات مهم زندگی هم بهتر عمل کنند.
با شناخت شخصیت می‌توان در آن تغییراتی ایجاد کرد
گاهی این سوال پیش می‌آید که وقتی شخصیت خود را می‌شناسیم می‌توانیم تغییرات کمی در آن ایجاد کنیم؟ پاسخ این است که برای هر نوع تغییری انعطاف‌پذیری لازم است. بعضی از افراد ممکن است خصوصیات خود را بشناسند ولی انعطاف لازم را نداشته باشند. یکی از ویژگی‌های مهم در زندگی انعطاف و سازگاری است. البته بخشی از انعطاف‌پذیری ذاتی است. حتما متوجه شده‌اید که بعضی از کودکان از همان زمان تولد انعطاف بیشتری دارند، ولی بخش دیگر ناشی از یادگیری است و این ویژگی در طول زندگی تربیتی هر فرد شکل می‌گیرد و والدین در شکل‌گیری آنی نقش مهمی دارند.
آگاهی از تیپ شخصیت در ازدواج کمک‌کننده است
وقتی دو تیپ شخصیتی برای مشاوره ازدواج مراجعه می‌کنند، معمولا مشاور تلاش می‌کند افرادی را به ازدواج تشویق کند که ویژگی‌های مشابه زیادی دارند. تفاوت‌های زیاد شخصیتی، عمدتا مشکل‌ساز هستند. گاهی یکی از طرفین ازدواج فکر می‌کند می‌تواند صفت شخصیتی غیرقابل‌قبول از نظر خودش را در همسر آیندهاش از بین ببرد. اینکه تصور کنیم که همسرمان در طول زمان تغییر خواهد کرد، کاملا اشتباه است. این نکته همیشه باید مدنظر قرار گیرد که شخصیت افراد در طول زمان تغییر چندانی نخواهد کرد.
البته شخصیت انعطاف‌پذیر است ولی نمی‌توان تغییرات اساسی در آن ایجاد کرد. فرض کنید فردی درون‌گرا می‌خواهد با فردی برون‌گرا ازدواج کند. این دو نفر ویژگی‌های متضاد زیادی دارند که ممکن است باعث آزار دیگری شود ولی از طرفی، ویژگی‌ای مانند تندمزاجی بهتر است در طرف مقابل فرد نباشد چون اگر قرار باشد هر دو طرف ازدواج تندمزاج باشند، در مواقع بحرانی هیچ یک کوتاه نخواهند آمد. البته در مقابل یک فرد تندمزاج نباید یک فرد آرام قرار گیرد چون یکی با عجله عمل می‌کند و دیگری بسیار کند و با آرامش که این نیز مشکل‌ساز خواهد بود.
کدام تیپ شخصیتی بهتر است؟
از نظر روان‌شناسی نمی‌توان گفت کدام تیپ شخصیتی بهتر است و این سوال مانند این است که بگوییم شب بهتر است یا روز؟ طبیعتا در روز کارایی خاصی داریم و در شب‌ها باید استراحت کنیم تا انرژی برای شروع روز بعدی داشته باشیم. لازم است کمی با تامل به این مقوله نگاه کنیم. نمی‌توان طیف شخصیتی خاصی را برتر دانست. گاهی لازم است فرد سرعت عمل با دقت را با هم داشته باشد ولی خوب است که افراد مجموع صفات مثبت و کارآمد را بیشتر داشته باشند.
مجموع صفاتی که باعث می‌شود فرد سازگاری بیشتری با محیط کار، زندگی خانوادگی، افراد پیرامون و… داشته باشد برای زندگی لازم است و باعث کسب موفقیت بیشتر در زندگی می‌شود. البته یک صفت ممکن است در بعضی مواقع مفید عمل کند و برعکس در بعضی مواقع مضر باشد.
مثلا جزءنگری باعث می‌شود دقت زیادی روی کار داشته باشیم ولی جزءنگری و تمرکز روی سخنان تک به تک افراد و تفسیر آنها می‌تواند دردسرساز باشد. گاهی لازم است فرمانبردار باشیم ولی گاهی باید مسلط بر کار و محیط خود باشیم. اگر برخی ویژگی‌ها برای زندگی روزمره و ارتباطات فردی و بین‌فردی مزاحمت ایجاد کند، مانع رشد خواهد شد. چنین ویژگی‌هایی منفی محسوب می‌شوند و باید درصدد اصلاح آنها برآمد.
کدام شغل برای کدام تیپ شخصیتی مناسب‌تر است؟
تیپ شخصیتی A: این افراد شتاب زیادی در عملکرد و صحبت کردن دارند. کمتر گوش می‌دهند و مستبد، جاه‌طلب و پرخاشگرند. صبر و حوصله کمی دارند و به همان اندازه آستانه تحمل پایینی دارند. به علت استرس بالا مستعد بیماری‌های قلبی-عروقی و فشار خون هستند، همیشه پرکارند و برای انجام کارها شتاب دارند و سعی می‌کنند در مدت زمان کم همه کارها را با هم انجام دهند. آنها حتی در تعطیلات هم باید کاری انجام دهند. به‌طور کلی، تفکرشان بر این مبناست که استراحت باید کم و کار باید زیاد باشد.
اگر چنین افرادی برای انتخاب همسر، فردی با تیپ شخصیتی خودشان انتخاب کنند، ازدواج ناموفقی خواهند داشت چون این دو قطب شبیه هم هستند؛ یعنی هر دو بی‌طاقت و پرخاشگرند و در مقابل مشکلات زندگی واکنش‌های مشابه نشان می‌دهند. پس مشکل‌آفرین خواهند بود. البته باید این نکته را اضافه کنیم که افراد با این تیپ مدیران موفقی می‌شوند و با خصوصیاتی که دارند در کارهای مدیریتی می‌درخشند ولی در مشاغلی که نیاز به حوصله و آرامش دارد مانند معلمی، پرستاری، مشاوره و… کارآمد نیستند.
تیپ شخصیتیB : چنین تیپ‌هایی انسان‌های آرام، شاد، بی‌خیال، صبور، انعطاف‌پذیر، سازگار، خونسرد و کمتر رقابتی هستند و مهم‌ترین اشکال این افراد دقیقه نود بودن است؛ یعنی عمدتا کارها را به دقایق آخر می‌سپارند. مشاغل حساسی مانند آتشنشانی، کار در اورژانس و… که نیاز به زمان‌سنجی و دقت کافی دارند اصلا مناسب این افراد نیستند.
تیپ شخصیتیC: این افراد درون‌گرا هستند، به جزییات توجه می‌کنند و حساس، دقیق و سختگیر هستند. چنین افرادی بیشتر تمایل دارند کارها را به‌طور شخصی انجام دهند و علاقه ندارند در کارهای گروهی شرکت کنند. کار با رایانه، حسابداری و به‌طور کلی اعمالی که نیاز به ارتباط‌های اجتماعی ندارند برای این تیپ‌های شخصیتی مناسب هستند.
تیپ شخصیتیD: این افراد معمولا مطیع و فرمانبر هستند و اغلب به امور اجرایی می‌پردازند. هدفشان هم این است که با اجرای درست امور تایید دیگران را به دست آورند اما در صورتی که مورد تایید واقع نشوند، ناراحت می‌شوند. آنها به‌دلیل اعتماد به‌نفس پایینی که دارند، از تایید نشدن می‌ترسند.
