به گزارش ام تی رز دیروز نفتکش سانچی بعد از هشت روز سوختن غرق شد و دریانوردان ایرانی آن در دریای چین جان باختند. این اتفاق در حالی رخ داد که تیم ۱۲ نفره تکاوران ایرانی به محل حادثه رسیده بود و کورسوی امیدی برای نجات دریانوردان وجود داشت.
در روزهای گذشته حرف و حدیث های فراوانی درباره نحوه مدیریت بحران توسط ایران و عملیات مهار آتش نفتکش سانچی توسط چینی ها بوجود آمد.
در طول هشت روزی که نفتکش ایرانی در میان آتش گرفتار شده بود صرفا در روز هفتم حادثه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در یک گفت‌وگوی تلفنی با همتای چینی خود بر لزوم انجام تعهدات همه طرف‌ها در سانحه‌ای که برای نفتکش ایرانی پیش آمده است، تاکید کرد. در این بین مشخص نیست چرا چنین تماس هایی در سطح رئیس جمهور، معاون اول و … صورت نگرفت و چرا وزارت خارجه نیز بعد از این همه تاخیر اقدام به چنین کاری کرد. عدم توجه وزیر نفت و وزیر راه به این حادثه نیز موجب اعتراض خانواده دریانوردان شد. البته از طرف دولت در روز هفتم علی ربیعی وارد چین شد. این در حالی است که در زمان بحران، مدیریت زمان و تلف نکردن وقت بسیار مهم و تاثیرگذار است.
اوضاع زمانی غم انگیز تر می شود که درباره مدیریت چینی ها در این حادثه نیز اخبار متعددی از کم کاری و بی توجهی منتشر شده است(البته در این مسئله طبق معمول حرف های ضد و نقیضی زده می شود که در ادامه به آنها اشاره می شود) به گفته رسانه ها عملیات مهار آتش نفتکش که از چند ساعت پس از وقوع حادثه آغاز شده بود بارها از سوی آتشخوارهای چینی متوقف شد و تیم عملیاتی چین به‌بهانه‌های مختلف اعم از احتمال بروز انفجار جدید و انتشار گازهای سمی، از نزدیک شدن به نفتکش برای مهار کامل آتش آن جلوگیری کرده‌اند.
در این راستا در حالی که 3 روز از بروز این حادثه می‌گذشت شرکت ملی نفتکش ایران با یک شرکت ژاپنی به‌منظور همکاری در مهار آتش نفتکش ایرانی به توافق رسید و تجهیزات این شرکت 5 روز پس از بروز حادثه به محل رسید اما همکاری ژاپنی‌ها هم تحت لوای مدیریت عملیات چینی‌ها به نتیجه نرسید. به عقیده برخی دعوت ایران از شناور آتش خوار ژاپنی برای امدادرسانی شاهد روشنی بر کوتاهی چینی ها بود. در این باره سخنگوی گارد ساحلی ژاپن می گوید که چین پیشنهاد همکاری برای کمک به نفتکش آسیب دیده «سانچی» حامل نزدیک به ۳۰ سرنشین ایرانی را رد کرده است.
در نهایت شب قبل از غرق شدن نفتکش، چینی‌ها دستور توقف عملیات خنک‌سازی سطح نفتکش را که برای جلوگیری از تسری آتش انجام می‌شد صادر کردند. دلیل توقف خنک‌سازی کشتی نفتکش، بدی آب‌وهوا و وزش باد عنوان شد اما به‌نظر می‌رسد همین توقف عملیات، موجب رسیدن آتش به مخازن سمت چپ کشتی و انفجارهای شدید صبح دیروز شد که در نهایت پس از چند ساعت به غرق شدن کامل نفتکش ایرانی انجامید.
در این بین گفته می شود چینی ها به بهانه هایی از قبیل تاریکی هوا، ریسک بالای نزدیک شدن به نفتکش به دلیل احتمال وقوع انفجارهای مجدد، پراکندگی آلودگی های سمی در نزدیکی نفتکش و بدتر از همه این که گفته می شود چینی ها به دلیل جلوگیری از انتشار لکه نفتی در دریا ترجیح می دادند که محموله کشتی بسوزد و تمام شود تا هم از آلودگی دریا جلوگیری شود و هم امدادرسانان را خطری تهدید نکند. این اتفاقات در حالی رخ داد که دو روز بعد از حادثه پیکر بی جان یکی از پرسنل پیدا شده بود و لباس نجاتی که تن پیکر بود حاکی از وقت کافی برای فرار پرسنل بوده و کورسوی امید برای زنده بودن سایر خدمه را زنده نگه داشته بود. به طوری که محسن بهرامی، سخنگوی شرکت ملی نفتکش اعلام کرد احتمال دارد پرسنل کشتی در موتورخانه محبوس شده باشند.
البته کارشکنی چینی ها به همینجا ختم نشد و با اینکه قرار بود تحقیق و مصاحبه با پرسنل کشتی فله بر چینی پس از رسیدن به ساحل آغاز شود، مسئولان ایرانی اعلام کردند از آنجایی که بحث بیمه و مقصر تصادف مطرح است ممکن است چینی ها اطلاعات خود و همچنین جعبه سیاه کشتی خود را در اختیار ایران قرار ندهند.
تناقض حرف های مسئولین از سخنگوی شرکت ملی نفتکش تا ربیعی
این اتفاقات موجب شد که سخنگوی شرکت ملی نفتکش ایران و معاون سازمان بنادر و دریانوردی، چین را به کم کاری در امدادرسانی به خدمه ایرانی نفت کش سانچی متهم کنند.
در این باره محسن بهرامی سخنگوی شرکت ملی نفتکش ایران روز شنبه گفت: آتش سوزی نفتکش گسترده و سخت بود. انتظار داشتیم تیم های اطفای حریق از سمت چپ وارد شوند و آتش را متوقف کنند اما اقدام موثر از پنج شنبه آغاز شده و شب ها نیز ادامه نداشته بلکه باید روند مستمر و با تیم های تخصصی انجام شود چون باید جدی تر گرفته می شد .
هادی حق شناس، معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی نیز دو روز قبل گفت: چینی ها به سه دلیل این کار را به درستی انجام ندادند. این تصادم در آبهای چین واقع شد و مسئولیت آن به عهده سازمان اطفای حریق شانگهای می باشد. اولویت ایران خدمه بود اما اولویت چین مسائل زیست محیطی و ایمنی شناورها بود. ایمنی یدک کش ها برای اطفای حریق نیز از اولویت های چینی ها بود که موجب شد کار عقب بیفتد. یکی دیگر از اولویت های ما عملیات شبانه روزی بود که انتقاد دیگر ما به چینی ها بود چون اگر نمی خواستند عملیات را شبانه روزی انجام دهند باید به شرکت های دیگر از جمله ژاپنی ها اجازه ورود می دادند. او در ادامه گفت: نکته این است که اگر کار به صورت مداوم ادامه پیدا می کرد شاید شنبه دوباره انفجار دیگر رخ نمی داد.
در پاسخ به این سخنان لوکانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین این اتهام را کاملا نادرست و دور از حقیقت خواند.
اما علی ربیعی روز یکشنبه در نشست پایانی کمیته بحران رسیدگی به وضعیت کشتی نفتکش سانچی در شانگهای گفت: با توجه به حجم اتش سوزی و همچنین محموله کشتی که میعانات گازی بود، چینی ها امکانات و توانمندی های خود را بکار گرفتند اما موفق به اطفا حریق نشدند. ربیعی افزود: بر اساس ارزیابی های فنی و همچنین مشاهدات تیم متخصص ایرانی مستقر در شانگهای، چینی ها در اطفا حریق این کشتی نه تنها کمک کاری نکردند بلکه هرچه در توان داشتند انجام دادند.
در این بین حرف های دو نفر از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز متناقض می باشد.
علاالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دیروز گفت: علی‌رغم تبلیغاتی که در کوتاهی چینی‌ها درباره سانحه نفتکش ایرانی مطرح کردند باید بگویم ۱۳ کشتی آتش‌نشان به محل اعزام شدند و فعال بودند که این نشان می‌دهد چین انصافاً نقش فعالی در این عرصه ایفا کرده است.
اما مسعود گودرزی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، کم‌کاری دولت چین در حادثه نفتکش ایرانی را محرز دانسته است. یا اسدالله قره‌خانی دیگر نماینده مجلس که گفته بود: به نظر می‌رسد چینی‌ها به دو دلیل تعلل دارند. یک دلیل این است که تمایل دارند محموله مواد شیمیایی سوخته و در آب پخش نشود تا مشکلاتی را برای سواحل چین به وجود نیاورد. مسئله دیگر هم تولید گازهای سمی است.
در این باره البته کاپیتان امیرحسین مزینی فر، عضو هیات مدیره انجمن هیدروگرافی و آبنگاری ایران نیز با اشاره به نحوه عمل دولت چین گفت: حادثه در حوزه مسوولیت کشور چین رخ داده و در زمینه عملکرد دولت چین، سوال‌های بسیاری مطرح است. نمی‌توان فاجعه‌ای با این ابعاد را به صورت شیفتی با آتشخوار کنترل کرد، آن هم از یک جبهه. به دلیل سمی بودن دود و حریق آتشخوار نمی‌توانست از یک سو مقابل نفتکش قرار گیرد اما از سمت دیگر باید شش تا هفت آتشخوار 24 ساعته فعال می‌بودند تا آتش خاموش شود. چرا این اقدام نشد؟ اگر شرایط دریا نیز نامناسب بود، اگر دو آتشخوار می‌توانستند در صحنه باشند، شش آتشخوار نیز می‌توانستند به محل بروند.
به نظر می رسد با توجه به چنین اظهارنظرهایی لزوم بررسی این موضوع و تعیین تکلیف بیش از پیش مهم و ضروری می باشد. بخصوص اینکه در روزهای گذشته وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت: مخابره سیگنال موقعیت مکانی نفتکش سانچی ایران و کشتی باری چینی قبل از برخورد، متوقف شده بود.
دیروز روزنامه خراسان در این باره نوشته بود: اگر خبرها درباره تعلل و قصور چینی ها در امدادرسانی به خدمه عزیز نفتکش ایرانی صحت داشته باشد، مردم حق دارند از «نمک نشناسی چینی» و از آن بالاتر از «نامردی چینی» سخن ها بگویند. امید است اکنون که «جعبه سیاه» نفتکش پیدا شده هر چه سریع تر حداقل علت و مقصر برخورد کشتی چینی با نفتکش ایرانی که از جمله حوادث نادر محسوب می شود مشخص شود.
