به گزارش ام تی رز تا چند روز آینده رئیس جمهور آمریکا باید درباره دو ضرب الاجل درباره ایران تصمیم گیری کند. یکی از آنها تایید یا عدم تایید پایبندی ایران به برجام است و دیگری تمدید تعلیق اعمال برخی تحریم ها علیه ایران بر اساس توافق هسته ای است که عدم تمدید این معافیت‌های تحریمی به مفهوم خروج آمریکا از برجام می‌باشد.
مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه با تصویب قطعنامه‌ای با اکثریت قریب به اتفاق آرا، ایران را به نقض حقوق بشر متهم و از تجمعات اخیر در برخی شهرهای ایران ابراز حمایت کرد. این قطعنامه از دولت آمریکا می خواهد با اعمال تحریمهای هدفمند، نقض مداوم حقوق بشر از سوی تهران را پاسخ دهد!
اگر چه قطعنامه‌های صادره مجلس نمایندگان و سنا ماهیت اعلام موضع و توصیه‌ای دارند و فاقد اثر اجرایی هستند اما به نظر می رسد تصویب این قطعنامه در زمان حاضر نشان دهنده تلاش دولت آمریکا برای تقویت فضای ایران هراسی و زمینه چینی برای تحریم های جدید است.
این در حالی است که ترامپ روز جمعه ۲۳ دی ماه باید درباره ادامه لغو اعمال تحریمهای آمریکا علیه ایران بر اساس برجام تصمیم گیری کند. با توجه به رویکردهای اخیر ترامپ و انتقادهای وی از توافق هسته ای، مشخص نیست رئیس جمهور آمریکا چه تصمیمی در این زمینه اتخاذ خواهد کرد. عدم امضای این طرح که هر ۱۲۰ روز یک بار باید انجام شود، به صورت اتوماتیک منجر به اعمال مجدد تحریم‌ها و کسانی که با ایران همکاری اقتصادی انجام می‌دهند، خواهند شد و عملاً منجر به خروج آمریکا از توافق هسته ای خواهد شد.
در عین حال بر اساس مصوبه کنگره آمریکا، رئیس‌جمهور این کشور هر ۹۰ روز یک‌بار باید درباره اجرای تعهدات ایران در برجام به کنگره گزارش دهد. با سر رسیدن ضرب‌الاجل پیشین در مهرماه، دونالد ترامپ از تایید تعهد ایران خودداری کرد. دونالد ترامپ ۲۰ مهر اعلام کرده بود ایران به توافق هسته ای پایبند نیست و سرنوشت برجام به دست کنگره افتاد اما کنگره هیچ اقدامی انجام نداد و عملا دوباره ترامپ باید تصمیم گیری کند.
گفته می شود احتمالاً ترامپ اعلام کند که معتقد است توافق هسته‌ای ایران در راستای منافع آمریکا نیست و بار دیگر برجام را به کنگره بفرستد.
هفته قبل رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود: رییس جمهوری (دونالد ترامپ)گفته که این توافق را یا اصلاح می کند، یا این که از آن خارج خواهد شد. ما الان در فرایند تحقق وعده او در خصوص اصلاح این توافق هستیم.
دیروز برخی رسانه ها عنوان کردند نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با سفرای اروپایی گفته است که اگر آنها به «اصلاح» توافق هسته‌ای کمک نکنند، ممکن است ترامپ از این توافق خارج شود.
البته باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا روز سه شنبه به خبرنگاران گفت که در رایزنی با نمایندگان کنگره و مقامات اروپایی پیشرفتهایی در زمینه قانون اصلاح برجام حاصل شده است اما این روند هنوز تکمیل نشده و به ضرب الاجل هفته جاری برای تمدید تعلیق تحریمهای ایران نمی‌رسد.
ترامپ از زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، برجام را بدترین توافق نامیده بود اما بدلیل انزوا و واکنش های احتمالی تا کنون نتوانسته آن را کنار بگذارد.
احتمال وضع تحریم های جدید علیه ایران
سیاست آمریکا در قبال ایران همچنان تشدید تحریم‌ها است تا جایی که این کشور به متحدان خود در اروپا نیز نسبت به بهبود روابط با تهران حتی پس از توافق هسته‌ای نیز هشدار می‌دهد و دست به تهدید آنها می‌زند. این رویه باعث می شود ایران عملاً از توافق هسته ای بهره لازم را نبرد.
گاردین چند روز قبل در گزارشی ادعا کرد که دولت ترامپ در نظر دارد به عنوان بخشی از اقدام‌های واشنگتن برای آنچه مجازات کسانی که در سرکوب اعتراضات اخیر ایران خوانده شده است، تحریم های صدا و سیمای ایران را بار دیگر فعال کند.
بر این اساس گاردین عنوان کرده بود که ترامپ در نظر دارد منع اجرای تحریمهای آمریکا علیه صدا و سیمای ایران را امضا نکند که به این معنا خواهد بود که تحریم ها علیه این سازمان بار دیگر به اجرا درخواهد آمد.
نشست ظریف با کشورهای اروپایی
همرمان کشورهای اتحادیه اروپا نگران هستند اقدامات آمریکا موجب از بین رفتن برجام شود. در هفته های اخیر فدریکا موگرینی و برخی وزرای خارجه اروپایی از جمله زیگمار گابریل از آلمان دیدارهایی با اعضای کنگره آمریکا داشتند. همچنین در آستانه تصمیم ترامپ ، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه از سفر ظریف به مسکو و بروکسل خبر داد و اظهار داشت: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب رایزنی های مستمر وزرای امور خارجه روسیه و ایران بویژه در خصوص برجام امروز (چهارشنبه) به مسکو سفر می کند.
اتحادیه اروپا، از وزیر خارجه ایران دعوت کرده‌است تا برای گفت‌وگو با همتایان خود از فرانسه، بریتانیا و آلمان، در مورد توافق هسته ای روز پنج‌شنبه، ۲۱ دی رایزنی کند
به گزارش خبرگزاری فرانسه در بیانیه‌ای که این اتحادیه منتشر کرده، آمده است «دیدار پیش‌رو در پیوند با تلاش‌های فعلی برای ایجاد اطمینان از روند کامل و بادوام اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انجام می‌گیرد.»
البته وزیر خارجه آلمان عنوان کرده بود اتحادیه اروپا قصد انجام گفت‌وگوهایی را در مورد اعتراضات گسترده در ایران دارد اما بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود نشست احتمالی «کاملا مرتبط با برجام است».
دیروز نیز بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس در مجلس عوام این کشور ادعا کرد: ما همچنان نگران فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه و برنامه موشک های بالستیک این کشور هستیم.
وی مدعی شد: ما به طور مستمر نگرانی های خود را درباره فعالیت های بی ثبات کننده و مخرب ایران در منطقه و همچنین درباره برنامه موشک های بالستیک آنان (ایرانیان) – که کماکان تحت تحریم اتحادیه اروپا و سازمان ملل قرار دارد – به روشنی اعلام کرده ایم. جانسون در ادامه ادعاهای بی اساس خود گفت: از دوستان‌مان در کاخ سفید تقاضا داریم برجام را دور نیاندازند.
واکنش ایران چه خواهد بود
چشم‌انداز احتمالی خروج آمریکا از برجام موجب شد که برخی مقامات ایران درباره این اتفاق واکنش نشان دهند. در این ارتباط علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به جامعه جهانی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند.
عباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه ایران در دومین کنفرانس امنیتی تهران در روز دوشنبه گفت: «تلاش‌های رئیس جمهور آمریکا برای از بین بردن برجام، ممکن است در چند روز آینده به نقطه‌ای برسد که آمریکا به طور کامل از برجام خارج شود و جامعه بین‌الملل باید برای این مرحله آمادگی داشته باشد.»
قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه نیز این هفته در سخنانی نسبت به خروج آمریکا از برجام هشدار داد و گفت که «دولت آمریکا موظف است» تا برجام را «براساس تفاهم اولیه اجرا کند» و اینکه «خروج احتمالی آمریکا و یا هرگونه برخورد غیر منطقی آنها با برخوردهای متناسب و سنگین ایران مواجه خواهد شد».
علی اکبر صالحی روز دوشنبه ۱۸ دی‌ماه هشدار داد که اگر آمریکا به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نکند، ایران ممکن است در روند فعلی همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تجدیدنظر کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران این هشدار را در جریان یک مکالمه تلفنی با یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس مطرح کرده است.
