دلایل بحرانی شدن روابط ترکیه و آمریکا و تلاش ها برای ترمیم آن

در حالی که از آغاز عملیات شاخه زیتون که توسط نیروهای مسلح ترکیه و مخالفان سوری با هدف پاکسازی عفرین از تروریست ها ی پ گ انجام می شود، یک ماه سپری شده است، روابط آمریکا و ترکیه بدلیل حمایت آمریکا از تروریسم وارد یک چالش بسیار جدی شده است. در حالی که ترکیه نگران تمامیت ارضی سوریه و امنیت ملی خود است، ایالات متحده آمریکا در ادامه اتحاد کثیف خود با سازمان تروریستی پ ک ک در سوریه همچنان اصرار می ورزد. اگرچه تنش بین دو متحد ناتو اخیرا بدلیل حمایت آمریکا از تروریسم وارد یک دوره بحرانی جدی شده است، اما در واقع در روابط این دو کشور از گذشته تا کنون مشکلات ساختاری جدی وجود داشته است. واکنش های متفاوت و حتی متناقض دو کشور به حوادث بهار عربی، حمایت آمریکا از کودتای نظامی مصر و مهمتر از همه قرار گرفتن در پشت پرده کودتای نافرجام فتو در ترکیه به تاریخ 15 جولای موجب بروز تنش های جدی در روابط ترکیه با آمریکا شده است.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در مورد روابط ترکیه و آمریکا اظهار داشت: “روابط ما به نقطه ای بسیار حساس رسیده است. یا این مشکلات را بطور کامل حل خواهیم کرد و یا روابط کاملا قطع خواهد شد.” این جملات بطور واضح و روشن نشانگر سطح و وضعیت روابط ترکیه و آمریکا می باشد. اگر چه ایالات متحده نمی خواهد جدیت ترکیه را در قبال این موضوع درک کند، اما مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، با اشاره به اظهارات تیلرسون در سخنرانی مربوط به داعش مبنی بر اینکه “ما نگرانی های ترکیه را درک می کنیم”، گفت: ما دیگر نمی خواهیم فقط حرف بشنویم، ما می خواهیم این حرف ها را در عمل ببینیم. در واقع چاووش اوغلو با این جملات خود اظهار داشت که ترکیه اعتماد خود به آمریکا را از دست داده است و خواهان عمل به وعده های داده شده از سوی آمریکا می باشد. احتمال می رود که در صورت عدم تحقق وعده های داده شده از سوی ایالات متحده آمریکا به ترکیه، ترکیه تصمیمات کاملا رادیکال اتخاذ نماید. حتی اگر ایالات متحده آمریکا گام هایی را هماهنگ با ترکیه و شایسته مفهوم متفق بودن بردارد، انتظار می رود که بازسازی اعتماد از بین رفته نیازمند مدت زمان طولانی باشد.

بکر بوزداغ معاون نخست وزیر و سخنگوی دولت ترکیه نیز با تاکید بر اینکه ترکیه برنامه آمریکا مبنی بر تشکیل کریدور ترور در طول مرزهای جنوبی را نقش بر آب خواهد کرد و پروژه دولتی کردن ترور را خنثی خواهد نمود، اظهار داشت: ایالات متحده آمریکا باید سیاست اتلاف وقت ترکیه با سازمانهای تروریستی پ ک ک / KCK / PYD / YPG را کنار بگذارد. با تغییر نام و یا علامت سازمان های تروریستی و نمی توانند حقیقت را تغییر دهند و نمی توانند کسی را فریب دهند. باید بپذیرند که PYD  و YPG هر دو سازمان های تروریستی هستند و باید به آموزش، ارسال تجهیزات، سلاح، مهمات، ابزار و انجام حمایت از این سازمانها پایان دهند و باید هر چه زودتر سلاح های ارسالی به این سازمان های تروریستی را جمع آوری کنند.

در سایه همه این تحولات رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا سفر مهمی به ترکیه انجام داد. تیلرسون که جلسه ای طولانی با رییس جمهور اردوغان داشت، گفتگوهای دوجانبه ای با همتای خود، مولود چاووش اوغلو نیز به انجام رساند. در طول این جلسات، طرفین تاکید کردند که یکدیگر را به عنوان شرکای استراتژیک ارزیابی می کنند؛ همچنین ترکیه فرصت پیدا کرد تا درخواست خود از ایالات متحده آمریکا را بار دیگر به شکلی رسمی به یک مقام رده بالا از این کشور منتقل کند. همچنین با هدف پیشبرد مذاکرات در بخش شمالی سوریه و به ویژه در منبج تصمیم گرفته شد تا ساز و کار جدیدی تاسیس یابد. ترکیه همچنین به شکلی واضح و آشکار تاکید کرد، در حالی که به مذاکرات مستقیم با ایالات متحده آمریکا ادامه می دهد، به مورد هدف قرار دادن سازمان تروریستی پ ک ک / ی پ گ نیز ادامه خواهد داد.

البته نباید فراموش کرد که مشکلات بین ترکیه و ایالات متحده آمریکا تنها محدود به پ ک ک / ی پ گ نیست.

ایالات متحده آمریکا که ترکیه را بعنوان یک بازیگر اصلی در منطقه نمی بیند، بر شخص اردوغان رئیس جمهور ترکیه متمرکز شده  و سعی می کند تبلیغاتی را مبتنی بر اینکه ترکیه هر روز بیش از پیش اسلامی و دیکتاتورگونه می شود، به پیش برد. این دیدگاه که سالهای طولانی توسط سازمان ها و رسانه های منسوب به آنها تبلیغ شد و از طریق مهره های آنها در داخل کشور نیز حمایت گردید بر منافع ملی ترکیه سایه افکنده و باعث بروز مباحثات فراوان در داخل کشور می شود. بعنوان مثال در حالی که ایالات متحده آمریکا بر موضوع «حقوق بشر» و ارزشهای انسانی در ترکیه متمرکز شده و اینها را ابزار مباحثات خود در مورد ترکیه قرار داده، این مفاهیم در کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، مصر و عربستان سعودی که در خاورمیانه و تحت رهبری آمریکا هستند، هیچ اهمیتی ندارد. دلیل اصلی این دوگانگی در سیاست آمریکا این است که ترکیه تابع این کشور نبوده و سیاست خارجی منحصر به خود و مستقلی دارد.

همچنین اظهارات مقامات آمریکایی پس از کودتای نافرجام 15 جولای در ترکیه مبنی بر اینکه “در حال ارزیابی وقوع و یا عدم وقوع کودتا در ترکیه هستیم”؛ همچنین ابراز سخنانی در حمایت از کودتاگران و ابراز نگرانی از وضعیت آنها، همچنین ایفای نقش کلیدی از سوی پایگاه اینجیرلیک در جریان این کودتای نافرجام نقطه عطفی در روابط دو کشور می باشد. حضور فتح الله گولن رهبر فرقه تروریستی فتو در آمریکا، حمایت سازمان سیا و دیگر سازمان های آمریکایی از فتو باعث بروز تنش های جدی در روابط دو کشور شده است. عدم استرداد فتح الله گولن به ترکیه و عدم آغاز تحقیقات قضایی علیه وی با وجود ارائه هزاران دلیل و مدرک توسط ترکیه، نشان می دهد که ایالات متحده آمریکا از اقدام به کودتا در ترکیه به تاریخ 15 جولای ناخشنود نبوده است.

یکی دیگر از موارد مورد اختلاف ترکیه و ایالات متحده آمریکا، کودتای نظامی مصر و سرنگونی رژیم محمد مرسی در نتیجه این کودتاست. هر چقدر هم که ترکیه از رئيس جمهور منتخب مصر که در نتیجه یک انتخابات دموکراتیک بر سر کار آمده حمایت کرده باشد، در چشم ایالات متحده آمریکا، ترکیه از یک دولت اسلامی حمایت کرده است. ادامه حمایتهای ترکیه از محمد مرسی علیرغم حمایت آمریکا از کودتای نظامی مصر و حکومت السیسی نشان می دهد که اختلاف معنی داری بین آمریکا و ترکیه در مورد خاورمیانه وجود دارد.  در واقع، در حالی که ترکیه در تلاش انتخاب دولت های کشورهای خاورمیانه به دست خود مردم این منطقه است، ایالات متحده آمریکا سعی می کند دولتها و حکومتهایی را بر سر کار آورد که در جهت منافع وی عمل می کنند. بر اساس نظریه حاکم در ایالات متحده آمریکا، در خاورمیانه دولت هایی که با انتخابات آزاد مردم بر سر کار آیند، طرفدار ایالات متحده آمریکا نخواهند لود و منافع این کشور را به خطر خواهند انداخت.